Crumb’ın Kafka’sı

Milliyet Yayınları bir dönem Yeni Başlayanlar İçin üst başlıklı bir diziye başlamış, Faşizm’den Ekolojiye, Marx’tan Freud’a çok sayıda olgu, eğilim, ideoloji ya da şahsiyeti resimlerle özetleyen kitaplar yayınlamıştı. O diziden çıkan Kafka kitabının (1996) sürprizi Robert Crumb’ın çizgileriyle yayınlanmasıydı. Crumb’ın illüstrasyonları daha önce çeşitli dergilerde kullanılmakla birlikte, herhangi bir çalışması Türkçe’de yayınlanmış değildi. Crumb, Kafka’da David Zane Mairowitz’in metnini temel alarak (çoğunlukla illüstrasyonlar kullansa da) bir çizgi roman uyarlaması yapıyordu. Crumb’ın başarısı biyografiyi okunabilir-seyirlik bir anlatıya dönüştürmesinde yatıyor kuşkusuz. Biyografiye dayanan çizgi romanlarda genel olarak gerçekçi olma adına anlatıyı yavaşlatan bir belge, fotoğraf ya da dipnot enflasyonu yaşanıyor. Biyografiye konu edilen kişiyi fotoğraf ayrıntısında benzetme telaşı çizer üzerinde hissedilir bir kasılma yaratıyor. Kafka bu tür sorunları aşmayı başaran nitelikli bir biyografi. Şöyle bir iddiada bulunulabilir: Kafka, Türkçe’de yayınlanmış en iyi biyografik çizgi roman. Kuşkusuz bunun tek nedeni Crumb. Kendi kişiliğini ortaya koyduğunu hissettiriyor Crumb. Özgün hikâyelerinde ve anlatım biçiminde her ne varsa Kafka’ya taşımış aslında. Kafka’nın cinsellik ve güç ile ilgili saplantılarını, içe kapanma arzusunu o denli maharetle anlatıyor ki Crumb’ın özgün bir hikayesini okuduğumuz zannına kapılabiliyoruz. Crumb’ın iri kadınları, otoriteyle sorunları olan arızalı-zayıf erkekleri Kafka’da yine karşımıza çıkıyor. Her ne yaparsa yapsın bir Kafka yorumu yaptığını bildiği için Crumb rahat da davranmış aslında. Kafka’yı iyi özetlediğini düşündüğüm bir metin, tarama ucunu aşkla kullanan, çizmekten yorulmayan büyük bir üslupçuyu seyretmek isterseniz bu kitabı arayın derim.