Cumartesi, Aralık 24, 2005

Çizgi roman, edebiyat ve Tempo

Tempo dergisinin, 16 Aralık tarihli, 418 sayfalık 2006 özel sayısında dikkatimi çeken bir şeyle karşılaştım. Sinemaya ayrılmış olan bölümde, 2006 senesinde gösterime girecek olan filmler çeşitli alt başlıklara göre kategorilendirilmişti ve bu edebiyat uyarlamaları başlığında V For Vendetta'ya da yer verilmişti.

Bir an için bunun bilinçli bir tercih olduğu izlenimine kapıldım. Çizgi romanı edebiyata yaklaştırma çabasının bir parçası olabileceğini düşündüm. Sonra filmle ilgili yazılmış özeti okudum:

"David Llyod'un [sic] romanından uyarlandı. Natalie Portman, John Hurt oynuyor. Totaliter bir topluma karşı mücadele eden gölge kahramanın öyküsü." (vurgu bana ait)

V For Vendetta'nın yazarı Alan Moore'un, eserlerinden daha önce uyarlanmış olan filmlerden pek haz etmediği ve bu yüzden yeni uyarlamalara da pek sıcak bakmadığı biliniyor. Hatta bu uyarlamalrda artık isminin geçmesini istemiyor. Aykut Erdem arkadaşımızın, Koloni mail grubuna attığı bir mail'de yazdığı gibi V For Vendetta filmi sadece "David Lloyd'un resimlediği bir grafik romandan uyarlanmıştır" şeklinde tanıtılıyor.

Tempo'daki bölüm hazırlanırken muhtemelen yukarıdaki ibareden yola çıkılarak bir tanıtım hazırlanmış. Olsun, yine de, anaakım bir dergi içinde V For Vendetta adını Grange, Dan Brown, Melissa P. gibi usta edebiyatçıların (!) eserlerinden uyarlanacak filmlerin arasında görmek güzel.

13 Comments:

Anonymous Adsız yazdý...

Ben de Alan Moore'la yapılan bir röportajda okuduğum bir ufak bilgiyi ekleyeyim:

Yazar, V For Vendetta'ya kadarki Hollywood uyarlaması filmlerde adının geçmesine izin veriyordu, ancak o zaman bile kendine ödenecek miktarın tamamının çizere verilmesini şart koşuyormuş..

24/12/05 18:41  
Anonymous Adsız yazdý...

aykut şöyle demişain:"...ancak o zaman bile kendine ödenecek miktarın tamamının çizere verilmesini şart koşuyormuş.."

gerekçesi nedir, bilgin var mı?

25/12/05 12:21  
Anonymous Adsız yazdý...

adam hollywood'a sektor olarak toptan karsi.

Galiba yine bu okudugum roportajdaydi; bu kadar yuksek butcelere film cekmenin sacmaligindan da bahsediyordu.

Belki baska platformda tartismak gerek, sirf bu yukarida yazdiklarimla direkt bir baglantisi yok ancak Alan Moore benim gozumde bir mit olmanin otesinde(hani sen de Alan Moore'u putlastiriyorlar gibi birsey soylemistin ya) yasayan en (ideal) muhalif insanlardan birisi..

25/12/05 15:22  
Anonymous Adsız yazdý...

aykut "yasayan en (ideal) muhalif insanlardan birisi.." sözlerini not alıyorum. bu konuda yazacağınız olası-açıklayıcı bir yazıyı bekleyeceğim. yazarken düşünmeniz için soruyorum: madem muhalif nasıl popüler olabiliyor?
selamlar

25/12/05 22:08  
Anonymous Adsız yazdý...

bu soruya kisaca 'bkz. noam chomsky' desem birilerini kizdirmis olur muyum acaba?

25/12/05 22:36  
Anonymous Adsız yazdý...

Levent abi, muhaliflikle popülerlik birbirine taban tabana zıt şeyler midir? Markopaşa da, örneğin - senin kitabından yola çıkarak söylüyorum - "bir mizah ve muhalefet efsanesi" olarak popüler olmamış mıydı?

Aykut'un yaptığı "yaşayan en (ideal) muhalif insanlardan birisi" yorumuna temkinli yaklaşmak gerek belki ama bu temkinliliğin sebebi popülerlik olmamalı bence.

25/12/05 23:11  
Anonymous Adsız yazdý...

can, zaten temkinli yaklaşalım diye sordum ben bunu. ayrıca oradaki "efsane" vurgusuna da dikkat etmek gerekiyor, ben bunu bilerek seçtim. efsaneler sonradan yaratılır ve her zaman gerçekle de örtüşmez. efsanenin popüler çağrışımı, ilk akla getirilen anlamına da mesafeli olmalıyız.

chomsky'e gelince o bir aktivist, kitapları alan moore ile kıyaslanmayacak kadar az satıyor. popüler olmasını kitaplarından çok eylemciliğine, hatipliğine borçlu.

aslında daha önce yazdığım gibi alan moore ile ilgili bu iddiayı açıklayacak yazıyı bekliyorum, not almayı sürdürüyorum

selamlar

25/12/05 23:26  
Anonymous Adsız yazdý...

Noam Chomsky için google 3690000 sonuç veriyor, Alan Moore için 2890000.

Alan Moore'un popülerliği konusunda hem fikir değilim, eserleri belli bir kesime hitap ediyor bir Jim Lee değil popülerlikte, ülkemiz için bir Ferri değil. Bu noktada popüler yazar, üretici vs.. kısmını geçiyorum çünkü pop olmanın gerektirdiğini yapmıyor. En azından Noam Chomsky kadar tanınmıyor.

Bu sebepten popülerlik ve muhaliflik tartışmasının Alan Moore'dan yola çıkarak yapılması pek olası gelmedi. Buna rağmen popüler kültüre ait bir anlatı aracında (çizgi romanın en çok sattığı dönemlerden biri olan seksenlerde, gününüzde çizgi roman yeraltına dönüş yapıyor), muhalif bir tavır sergileyip geri adım atmaması (Swamp Thing) ve bu tavrı ile yeni bir çizgi roman tarzının doğmasına sebep olması daha üzerinde durulabilecek konular.

5/1/06 13:22  
Anonymous Adsız yazdý...

cüneyt başka yerlere-başka biçimlerde bakmış olabiliriz, google meselesi de ilginç elbet ama ben de google'dan baktım

naom chomsky için yaklaşık 22.200
alan Moore için yaklaşık 18.200.000
Jim Lee için yaklaşık 38.000.000
sonuç çıktı (üstteki sonuçları copy-paste ederek yazdım)

elbette moore konuşmaktan yanayım ve bekliyorum

5/1/06 15:23  
Anonymous Adsız yazdý...

tamam soz aksam yazmaya calisacagiz alan moore hakkinda, ama bir seye deginesim geldi..

star wars episode 2'nin bir yerinde yoda kucuk padawanlarla biraradadir, odaya obiwan girer ve simdi ismini hatirlayamacagim koordinatlarda bi gezegende bir klon ordusunun yapildigini ogrendigini soyler. ozel efekt soleni icinde o koordinatlara bakarlar birlikte ve oyle bir gezegen gozukmemektedir jedi kayitlarinda, yoda obiwan'a doner bu kayitlarda yoksa boyle bir gezegen yok gibi birsey der.

google bana biraz replikleri hatirlatiyor son zamanlarda, soyle ki Internet'te bilgiye ulasmak = google demek oldu, bunun en dogal sonucu olarak da bilgiye google onu buldugu surece ulasabiliyoruz artik. mantik dersimizde closed world assumption diye tanim gormustuk, bilginin elimizde oldugu kadariyla yetinip ona gore cikarimlarimizi olusturmak. yani cok uzattim ama diyecegim odur ki simdi bizler dunyayi google farzedip oyle ozumsuyoruz onu..

P.S. ben de bir yerlerde noam chomsky'nin incil ve isa'dan sonra en cok referans verilen isim oldugunu okumustum..

5/1/06 15:55  
Anonymous Adsız yazdý...

Naom Chomsky mi?
Noam Chomsky mi?

Tırnak içinde arama yaptırmak lazım yoksa tüm Alan'lar ve Moore'lar geliyor Noam'dan Alan, Chomsky'den Moore daha çok sonuç veriyor.

Google bilginin ucuzlamış hali biraz, o kadar ucuz ki başka yerlerden bilgi edinmeyi zor gösteriyor. Anarşizme yatkın bir ortamda kapitalismi temsil ediyor bir nevi büyük kardeş. V For Vendetta'da ki gibi monitörün karşısına geçen Google'ın sahipleri bizim her öğrendiğimiz şeyi biliyorlar.

Peki öğrenmememizi istedikleri şeyler çıkarsa? Belki savaş sonrasını Londrasının değişik bir halinde yaşıyoruz, belki tecavüz edilip öldürülmek yerine sadece çalışmak zorunda bırakılıyoruz.

5/1/06 17:03  
Anonymous Adsız yazdý...

hay allah, yanlış yazmışım...tekrar girdim
"noam chomsky" için yaklaşık 3.960.000
"alan moore" için yaklaşık 2.180.000
"jim lee" için yaklaşık 648.000

sonuç çıktı. google ile ilgili bir şey yazmayacağım. ama popülerlik kıstaslarını google verileriyle ölçüyorsak jim lee çok gerilerde kalmış durumda, oysa moore için popülerlikte bir jim lee değil deniyor..sadece siz değil bir çok kişi bunu söylüyor. oysa bana sorulsaydı moore ile jim lee isimlerini yan yana bile kullanmazdım. bu bikinili kızlar filmleriyle coen kardeşleri karşılaştırmaya benzer..

öte yandan bu google işi ilgimi çekti, Türkçe dilinde bir arama yaptım

"Gallieno Ferri" için, Türkçe dilindeki yaklaşık 586 sonuç
"suat gönülay" için, Türkçe dilindeki yaklaşık 469 sonuç
"kemal aratan" için, Türkçe dilindeki yaklaşık 297 sonuç
suat yalaz" için, Türkçe dilindeki yaklaşık 778 sonuç

çıktı.düşünelim diye yaptım sadece...
selamlar

5/1/06 20:35  
Anonymous Adsız yazdý...

İlginç Jim Lee için daha fazlasını beklerdim demek ki okuyanlarının çoğunun üretmeye pek meyili yok.

Aslında bu google ilginç bir şey "Gallieno Ferri" diye aratınca 15900 sonuç çıktı, Türkçe sayfalarda ise 588.
Alan Moore'u Türkçe sayfalarda aratınca 567 çıkıyor. (Alan Moore Türkiye'de en az Ferri kadar tanınıyor ???????????)

Alan Moore ile yanyana kullanmama konus biraz farklı ne de olsa biri yazar biri çizer, üstüne üğtlük Alan Moore'un Jim Lee için kullandığı övgü sözcükleri (aslında çoğu yayıncı kişiliğine çizerliğine değil, ama yayıncı Jim Lee çizer Jim Lee kadar popüler değil) pek yabana atılacak gibi değildi okududum bir röportajda (aynı röportajda DC yönetimi için kullandığı sözcükler, cinayet sebebi olur ülkemizde).

Alan Moore ile henüz tanıdığım hiç bir çizgi roman üreticisini aynı seviyede kullanamam (Alan Moore fanlığı konusunda Aykut'tan aşağı kalmam) ama henüz Fransız çizgi romanına yeterince vakıf değilim orada belki bir umut. Alan Moore'un popüler olduğuna katılmıyorum ya da Noam Chomsky'nin ama Jim Lee dünyada Ferri'de Türkiye'de popüler.

Yazının bir yerlerinde muhalif popüler olabilir mi sorusu vardı.

Olamaz popüler olması iktidar yapar onu o zaman muhalifleri olur, muhalif özelliğini yitirir.

Popüler Muhalif olsa olsa bizde ki solcudan dönme gazeteciler gibi olur.

Oysa Alan Moore ilk çalışmasından son çalışmalarına kadar (hala Tom Strong ve Promethea'yı Alan Moore'un yazdığına inanmıyorum) arayış içinde olmuş kalıplara uymamış bir yazar. Üretim yelpazesi pornografiden, korkuya, süper kahramandan, polisiyeye dek uzanmış ve bunların her birinde de bir duruş göstermemiş sürekli devinimde olarak yeni alışılmamış şeyler üretmiş (Tom Strong ve Promethea değil kesinlikle o yazmadı) buna karşın hiç bir zaman çok yüksek satış rakamlarına ulaşamamıştır. (Jim Lee'nin çizdiği X-men 8 milyon satmıştı, dörtte biri bir yerlerde adını anasa 2 milyon sayfa çıkması lazım hımm ilginç)

Kendisini DC'den çok daha iyi pazarlayacak Marvel'için Marvelman yüzünden hiç çalışmamıştır, oysa Marvel için çalışıp çizgisini değiştirmeden çok daha popüler olabilirdi. (Marvel Man'in yayın haklarını Marvel'ın aldığı söyleniyordu ilginç)

5/1/06 22:12  

Yorum Gönder

<< Home