Tenten’i Konuşmak…

Tenten, Milliyet Çocuk Dergisi’ndeki yayınını saymazsak, ilk kez özgün ölçülerinde ve aslına oldukça sadık bir çeviriyle 1994-1998 yılları arasında YKY tarafından yayınlandı. Tenten’in 22 albümlük resmi serisi bugün İnkılâp Kitabevi tarafından tekrarlanıyor. YKY, Tenten’in anlatım olarak değişiminin görülebileceği bir sırayla yayınlamadı seriyi. İlk yedi serüven en sona bırakıldı örneğin. Orijinal sıraya bakıldığında dokuzuncu ve onuncu serüvenlerle başlanıldı, yedinci ve altıncı serüvenlerle dizi nihayetlendi. Yayınevinin “ticari” sayılabilecek tercihinin, dizinin yaratıcısı Georges Remi “ilk ürünleri”ne duyduğu mesafeyle uyuşması ilginç. İsim ve soyadının ters çevriminin (R.G.) Fransızcadaki okunuşundan (“Erje”) çıkan imzasıyla Herge, 1930-1975 yılları arasında yayınlanan Tenten’i, çeşitli biçimlerde revize etmiş, özellikle başlangıç dönemlerinin ilk biçimleriyle yayımlanmasını istememiştir. Hatta uzun yıllar korsan baskıları yapılan 1930 tarihli Tintin Au Pays Des Soviet (Tenten Sovyetlerin Ülkesinde) adlı serüvenin ancak 1973 yılında (İngilizcesi 1986) yayımına izin vermiştir. İlk serüvenlerin hemen hepsi, mizahi içeriklerinden, tutucu taraflarına, çizgisinden renk ve biçem özelliklerine varıncaya değin bir hayli değişiklik yaşamıştır. Siyah-beyaz olarak yayınlanmış bu serüvenlerin naif, ırkçı ve faşizan özellikleri nedeniyle kendisine yöneltilen eleştirilerden duyduğu rahatsızlığın Herge’i bu tür bir müdahaleye teşvik ettiği söylenir.

Öte yandan YKY, Tenten Serisinin sonunda önemli bir sürpriz yaptı ve Tenten serilerinde pek akla gelmeyen Tenten Sovyetler’de albümünü yayınladı (2000). Benzer bir sürpriz daha yapılarak Herge’in ölümünden sonra yarım kalan Tintin et L’Alph’Art albümünün de (1986) yayınlanmasını beklediysek de böyle bir tercihte bulunulmadı. Bir ustanın eskizlerini, çizgisel arayışlarını ve teknik olarak “nasıl çalıştığını” gösteren oldukça heyecan verici bir albümdür oysaki. Kimi dillerde bunlara ek olarak Tenten’in çizgi filmlerinin storyboardları ve hatta foto-romanları bile seriye dâhil edilmektedir. Tenten’in yeni yayıncısı İnkılâp Kitabevi, YKY kadar sadakatsizlik yapmamakla birlikte, o da orijinal sıraya uymuyor ve Tenten’in klasik 22 serüvenlik serisine ne tür ilaveler yapılacağı ise şu an için belirsiz.