Çizgi Roman Dükkanlarında Gezintiler # 1 - Lambiek, Amsterdam

Bir süredir aklımda gezilerim sırasında uğradığım çizgi roman dükkanları hakkında bir dizi blog yazısı yazmak vardı. Gittiğim yerlerde çizgi roman satan yerleri bulup bir iki - hatta bazen daha da fazla - çizgi roman almak bir alışkanlık haline geldi bende. Burada bu dükkanlardan ve aldığım çizgi romanlardan bahsedeceğim kısa kısa. İlk durağımız, Lambiek!

Lambiek Avrupa’nın en eski çizgi roman dükkanı, 1968’de Amsterdam’da Kerkstraat 132 numara üzerinde kurulmuş ve ismini Willy Vandersteen’in bir çizgi karakterinden alıyor. Benim yolum Lambiek’e 2007’nin mart ayında, güneşli bir pazartesi günü düştü. Hemen kısaca popüler çizgi romanlara baktıktan, ve Absolute Sandman ciltlerine bir süre sulandıktan sonra, underground comix arşivinin bulunduğu odaya geçtim. Burada, nispeten tuzlu bir fiyata, Crumb, Shelton ve benzeri çizerlerin 60’larda ve 70’lerde yayınladıkları dergilerin orijinal baskılarını veya daha makul bir fiyata yeniden basımlarını bulabilmek mümkün.

Ben, koleksiyoner olabilme arzusuyla, halihazırda elimde dijital olarak bulunan Zap Comix #1 ve #2’yi almaya karar verdim. Crumb severlere bu dergiler konusunda pek bir şey söylemeye gerek yok, ama “ne ola ki” diyebilecekler için bir iki kelam edelim. Zap’in ilk sayısı, Lambiek’in kurulduğu yılda, 1968’de, San Fransisco’da yayınlandı. Tamamı Robert Crumb tarafından çizilmiş, ve kapağında “Dikkat: Yetişkin Entelektüeller İçindir” ibaresi olan Zap # 1, beat yazar Charles Plymell tarafından yayınlandı ve Crumb ve eşi tarafından bir bebek arabası içinde, Haight-Ashburry sokaklarında satıldı. Bu ilk sayı, Crumb’a has politik doğruluk kaygısı gütmeyen hiciv anlayışını barındırmakla birlikte, Crumb’ın gelecekteki işlerine oranla daha masum bir tavır benimsemişti.

Zap’in ikinci sayısı, bu yeni çizgi roman tarzındaki potansiyeli gören Rick Griffin ve Victor Moscoso gibi, psychedelic poster aleminin önde gelen isimlerinin ve bir başka underground çizer olan S. Clay Wilson’ın katılımıyla zenginleşti. S. Clay Wilson’ın bu sayıdaki ve daha sonraki işleri, Crumb’ın ve genel olarak underground comix akımının şiddet, seks ve grotesklik sınırlarını zorlamasının önünü açan çizgi romanlar olmuşlardır demek çok yanlış olmaz. Zap Comix’in toplamda 16 sayısı yayınlanmış ve Robert Williams ve Spain Rodriguez gibi çizerler de çeşitli sayılara katkıda bulunmuşlardır.

Lambiek’ten mutlu bir şekilde çıktım. Civarda dolaşırken girdiğimiz bir kitapçıda, Bill Griffith’in Zippy the Pinhead’inin bir cildini ve Spain Rodriguez’in My True Story adlı çizgi otobiyografisini indirimli olarak bulmam da, o gün underground çizgi roman toplamaya koşullanmış bünyeme ziyadesiyle iyi geldi.

Lambiek'le ilgili her şey ve devasa bir online çizgi roman ansiklopedisi için http://www.lambiek.net adresini ziyaret etmekte fayda var.