Pano ?

Doğan Kardeş'in Manga ilavesi Kara Veda için yazılan -orijinal- Editörden yazısını okuyordum, ilgimi çekti. Şöyle diyor: "[Çizer Draw Rausch'un] Çizdiği panoları çoğu kez farklı yönlere bakacak bir tarzda çerçevelemesi de akla kara filmi muştulayan Alman ekspresyonizmini getiriyor." Pano derken herhalde panel kastediliyor olmalı. Tanımlayalım:

Panel: Tek bir parça resimdir. Çizgi romanda hikâye anlatımı ardıl panellere dayanır. Ancak sayfada tek panelden oluşan çizgi romanlar da mevcuttur. Türkçe’de çoğunlukla “kare” olarak ifade edilir.

Çizdiği kareleri dense daha doğru olurdu...Kare, burada "kenarları ve açıları birbirine eşit olan dörtgen" anlamında kullanılmıyor elbette. Kastedilen sahne planı, çerçeve; bir bütünü meydana getiren planlar dizisinin bir parçası. Bu plan kare, dikdörtgen ya da başka bir biçimdeki çerçeve ile anlatılabilir. Ama Türkçe'de İtalyan çizgi romanlarının ve gazete bantlarının etkisiyle bu çerçevelere kare deniyor genellikle.

Söylemeden edemeyeceğim. Amerika'daki manga modası/popülerliği nedeniyle aslında manga olmayan pek çok çizgi roman bu başlık altında sunuluyor. Kara Veda'nın çizeri Rausch, Azpiri taklidi bir çizgiye sahip, bu da hikayenin nasıl bir "manga" olduğunu gösteriyor aslında.